کیفیت هنرسازه های بلاغی در شعر علی معلم دامغانی

آنچه موضوع این تحقیق است، بررسی و تبیین کیفیت (و نه کمیت) به کارگیری شگردهای بدیعی و بیانی و عروض و قافیه و نقد آنها در شعر علی معلم است. او شاعری است که می کوشد در عرصه­های گوناگون، شعرش را از سروده­های دیگر شاعران متمایز کند؛ در مباحث بلاغی نوآوری­هایی دارد که  گاه با توفیق همراه بوده و گاه این نوجویی­ها شعر را تا مرز غیر قابل فهم بودن پیش برده است. برجسته­ترین شگردهای بلاغی معلم عبارت اند از: استفاده موفق از اوزان بلند در مثنوی و تأمین موسیقی شعر با کمک اعنات در قافیه و بهره­گیری از بدیع لفظی، یافتن وجه شبه­های نو و تأثیرگذار و نیز استفاده از شیوه­ای خاص در تلمیحات و اشارات. در هنرسازه­های وابسته به معنا ( بدیع معنوی و بیان)، بینامتنیت مهم­ترین وجه تمایز شعر معلم از دیگران است. علاوه بر تلمیحات دور و ناآشنا، تلمیح به امر موهوم و تضمین هیچ (استناد به مدرک موهوم) و نیز تغییر داستان­های مشهور و برخورد خلاق با تاریخ، از نوآوری­های مهم معلم در عرصه بینامتنیت محسوب می­شود. به اعتقاد شارحان شعر معلم، هنر شاعری او در مثنوی­ها و قصایدش جلوه­گر شده است؛ به همین سبب در جستار حاضر همین دو قالب مورد بررسی قرار گرفته­اند.